Mag ik nutteloos zijn?

Posted: 28th september 2017 by Inger van Nes in Observaties
Tags: , , ,

Één week geleden, Frankrijk.

Ik was in een klooster. Een klooster waar van deelnemers wordt verwacht dat ze meehelpen.

Met de afwas, de schoonmaak of het uitdelen van voedsel.

Ik deed niets.

Bij iedere maaltijd kwam een nieuwe vraag. Wie kan ons helpen?

Ik stak geen enkele keer mijn vinger op.

Schuldig  voelde ik me.

Alsof ik iedereen een verontschuldiging vereist was.

“Sorry, ik ben ziek geweest en heb eigenlijk nog steeds weinig energie.”

Zoiets.

Maar, mijn grote vraag blijft, mag ik eigenlijk wel nutteloos zijn?

Mag dat van een samenleving waarin je waardering krijgt door wat je doet?

Door wie je bent voor anderen?

En daarin misschien wel belangrijker: mag dat van mezelf?

Kan ik verantwoorden – naar anderen én mezelf toe – dat ik momenteel niet nuttig ben?

En hoe gaan anderen – jij misschien – daar mee om?

Welke filosoof, theoloog, psycholoog of bioloog kan mij daar iets zinvols over leren?

Antwoorden hierop heb ik nog niet.

En daarom hoor ik graag jouw suggestie of verhaal!

  1. Siebrand schreef:

    Ha allerbeste Inger, ik snap je vragen erg goed. Heb namelijk een flink deel van mijn leven al de neiging om waarde te ontlenen aan wat ik doe. Door een periode waarin ik niks kon doen, heb ik veel daarvan afgeleerd. Maar helemaal weg is het nog niet. Wel groeit mijn (geloofs)overtuiging dat ik waardevol ben niet om wat ik doe maar om wie ik ben. En leer ik steeds meer te geloven dat ik geliefd ben omdat, nou ja, gewoon, om mij. Dus niet nut maar zijn is volgens mij wat echt belangrijk is. Ik heb jou hoog. Groeten, Siebrand

  2. John Smulders schreef:

    Hallo Inger,

    Alles hangt af van de definitie, wat is nutteloos? In mijn definitie is iedereen die een bijdrage levert, hoe klein die ook mag lijken, beslist niet nutteloos.

    In de oertijd werd een bijdrage van iemand gemeten in spierkracht. Kun je veel werkverzetten dan is je bijdrage groot.

    In de huidige tijd kun je ook een bijdrage leveren met je denkkracht. Kun je bijvoorbeeld anderen een tip geven om hun spierkracht beter te gebruiken. In jouw voorbeeld, kun je de anderen tips geven om bijvoorbeeld sneller de keuken op te ruimen, of zoiets.

    Nu kunt dus ook nalaten je denkkracht te gebruiken, maar dat mag je niet doen. Dan heb je nl de keus gemaakt om geen bijdrage te leveren en ben je dus nutteloos.

    Helaas zullen we moeten accepteren dat de oermensen alleen maar kunnen meten in spierkracht. Zullen een bijdrage in denkkracht niet op waarde kunnen schatten. Maar dat is niet erg, zo is het nu eenmaal. Zolang iedereen voor zichzelf maar weet dat ze hebben bijgedragen naar vermogen.

    Grt John

  3. Annette Dubois schreef:

    Dag Inge,

    Wat je schrijft is voor mij herkenbaar. Ik worstel met het chronisch vermoeidheidssyndroom. Wat mij helpt is om mij steeds weer te realiseren dat de Eeuwige mijn leven heeft gewild. Dat ik dus gezien ben en wordt los van wat ik presteer. Ik mag er zijn. Zijn, dat is volgens mij nu mijn mogelijkheid. Soms door een ander te zien, door te luisteren, door op te merken wat er aan schoonheid om mij heen is, door zacht en liefdevol voor mijzelf te zijn. Het is een zoektocht… maar zo mag ik er van mijzelf nu zijn en geloof dat dit goed is ion mijn weg met God. Niet gemakkelijk, want onze maatschappij vraagt niet naar wie we zijn maar naar wat je presteert. Ik wens je kracht toe om er te kunnen en mogen zijn van jezelf!

  4. Annette Dubois schreef:

    Wat ik nog vergat: misschien heb je wat aan het levensverhaal van de mystica Therese van Lisieux.

  5. Aukje Huisman schreef:

    Mag ik nutteloos zijn,ja maar als je in dat klooster kan komen,
    Heb je dat toch maar gedaan .Je kan het dan ook opbrengen iets te doen.
    Het klinkt hard ja.Soms is dat de enige weg om ergens te komen.
    Je hoeft je niet schuldig te voelen,als dat zo is kan je die energie kunnen gebruiken om iets te doen.

  6. Aukje Huisman schreef:

    Mag ik nutteloos zijn,ja maar als je het op kan brengen daar te komen .
    Dan kan je ook iets doen/of je voelt je schuldig.
    Dat kost ook energie ,is het niet beter dit goed te gebruiken door iets te doen.

  7. Bert Geerts schreef:

    Natuurlijk mag je nutteloos zijn, we leven in een vrije samenleving.
    Zolang dit niet gast op kosten van de maatschappij wie zijn wij dan om daar een oordeel over te vellen.

  8. Ann Mols schreef:

    Beste Inger,
    De grootste bijdrage van sommige mensen is ge woon ‘er’ ‘zijn’.
    Eens je dat kan aanvaarden, en je schuldgevoel kan afleggen, opent zich een mooie weg die zeer vruchtbaar kan zijn. Maar in ons nutsdenken is die weg (in ons hoofd althans) amper begaanbaar.

  9. Margriet schreef:

    pfoe Inge, wat kan schuldgevoel toch diep zitten he.
    En ik weet zeker dat ik dat schuldgevoel niet kan wegnemen
    maar…. er is er volgens mij maar één naar wie je hebt te (leren) verantwoorden dat je (soms) nutteloos bent, en dan ben je zelf. Mij, en anderen hoef je niets uit te leggen.
    En zelfs daar heb je waarschijnlijk nog een weg te gaan.
    Ach, als Calvijn niet had bestaan dan hadden we hem wel uitgevonden
    Sterkte met al!

  10. Anouk schreef:

    Ja.

    Van mij mag je voluit nutteloos zijn, ik hoop dat je het van jezelf ook leert mogen, al weet ik dat dat vaak veel lastiger is. Je bent meer dan je doet. En als je op één vlak nutteloos bent, ben je op een ander vlak juist waardevol.

  11. Jo V schreef:

    Hoi,

    Het ligt er aan hoe je je nutteloos voelt. Voor God of voor mensen? Laatst las ik dit: satan pushes, Jesus leads.
    Jezus zegt dat Hij de wijnstok is en wij zijn de ranken. Als we in hem blijven dragen we veel vrucht. We dragen dus alleen maar vrucht (voor Hem, heeft eeuwigheidswaarde) als we in hem blijven. Hoe doen we dat? Door ons continu te vullen met zijn Woord (Bijbel), daardoor veranderen we automatisch en gaan vrucht dragen. Zijn Woord vernieuwt ons denken en zijn Heilige Geest geeft ons nieuwe kracht. Hij maakt ons nieuw en krachtig en dat we vrucht dragen voor Hem! En het een makkelijke opdracht. En Hij accepteert je onvoorwaardelijk en vol liefde zoals je bent! Hij weet dat je effe wat zwakker bent en houdt er niet minder om van je. Dag schuldgevoel ?

  12. Jo V schreef:

    Kleine aanvulling: in Hem is meer dan alleen je vullen met zijn Woord, het is ook een relatie met Hem hebben fout Zijn Geest.

  13. Jeanine schreef:

    In het er zijn ben je waardevol en zou niets hetzelfde zonder jou zijn. Dus eigenlijk ben je dan al “nuttig” in het er zijn. Wat je denkt en vervolgens uitstraalt rust, liefde, vreugde en vrede doen er meer toe dan wat je praktisch doet.

  14. Henriet schreef:

    Als ik het goed heb Inger, heb je in de jaren vóór je ongeluk zeker “voor twee” gewerkt. Misschien moet je daarvan jaren uitrusten?
    Een béétje fatsoenlijke herder vergt geen prestaties van een schaap dat moeite heeft met lopen. Dat geldt dunkt me temeer voor degene die zich de Goede Herder noemde – jouw herder?

  15. Johan Timmer schreef:

    Dag Inger,

    Volgens mij zeggen zowel Camus als Levinas zinnige dingen over de waarde en waardigheid van de mens. Ik vind het mooi zoals het ‘verpakken’. Kan je lekker mijmeren terwijl je het uitpakt.
    Groet, Johan Timmer

  16. Inge de Jonge schreef:

    Dag Inger, ik zag net het interview met jou in Het Vermoeden. Je raakte me maakte me nieuwsgierig: wie is deze welbespraakte jongevrouw? Een reactie van mij op je vraag of je als mens wel nutteloos mag zijn in onze maatschappij? Je nutteloos voelen is iets anders dan nutteloos zijn. Je nutteloos voelen is heel zwaar maar het is niet de hele waarheid! Je vertelt in het interview over je zoektocht naar herstel en je drive om hierin ook iets voor anderen te betekenen. Mooi! Ken je Huis van Herstel? Zoek de samenwerking zou ik zeggen! Het ga je goed!

  17. paula de haan schreef:

    Dag Inger,

    Vanaf het moment dat ik het interview vanmorgen heb gezien, tot nu,ben ik bezig met jouw verhaal.

    Ik heb je opgezocht, belezen, een ouder interview gezien ( het vermoeden ) en waarom ? herkenning….hoop op ….. je gesteund voelen ?

    Je hebt me geraakt………… fijn dat je er bent !

    Ik zal je blijven volgen, dank je voor je uitgestoken hand !

  18. Celia schreef:

    Dag Inger

    Ik herken je
    Of je het gelooft of niet.
    Jouw verhaal is mijn verhaal
    Ik ben neuropsycholoog met nah
    En heb me een weg geknokt
    In de ggz

  19. Celia schreef:

    Mag ik jou ontmoeten?

  20. RdB schreef:

    Ik vind t eigenlijk wat jammer dat je schijnbaar denkt dat je gelijk nutteloos bent als je de kopjes niet mee opruimt. Het leven bestaat uit meer dan enkel de kopjes opruimen. Het schrijven van columns die mensen aan het nadenken zetten is volgens mij toch ook niet geheel zinloos?
    Het lijkt wel of er achter de vraag een oordeel zit: ik ben niet goed genoeg.
    Er is een verhaal in een mooi oud verhalenboek over twee vrouwen die een man op bezoek krijgen: de ene vrouw is druk met eten maken e.d. en heeft daardoor weinig tijd voor die man, de andere zit met die man te praten en lijkt zich niet druk te maken over het eten en drinken. En die vrouwen gaan mopperen op elkaar, verwijten over en weer: het wordt er niet gezelliger op. Volgens mij is de moraal van dat verhaal dat als je dingen met aandacht en betrokkenheid doet, en zorgt voor een gezonde balans, dat het dan goed genoeg is: enkel in de keuken staan en je bezoek daarmee eigenlijk negeren is geen goed gastheer/vrouw-schap, en enkel maar enkel kletsen met je bezoek en hem niks te eten/drinken aanbieden is dat ook niet volgens mij.
    Wat helpt is als we wel open zijn over onze drijfveren. Doen alsof mijn neus bloed als ik gevraagd wordt te helpen afwassen: dat wekt irritatie op. Als we zeggen: hé, dat afwassen is me fysiek te zwaar, maar misschien kan ik vast de koffie zetten want dat lukt me wel. Of een overdenking schrijven voor de ontmoeting morgen. Tja dan kom ik ook meer begrip tegen.
    Wat ik me alleen bij dat verhaal steeds afvraag: waarom hielp die man niet gewoon effe zelf mee met koken, afwassen of boodschappen doen? Is toch best gezellig om samen te doen?

  21. Froukje schreef:

    Het is maar wat je nutteloos noemt, niet doen of niets zijn. Zonder iets te doen ben je nog steeds en dat is de grootste bijdrage. Doen kan afleiden v e ware ontmoeting…. (ps ik ben ook psycholoog 🙂 en werk met vluchtelingen, ondanks dat de maatschappij denkt dat ze weinig nuttig zijn heb ik van ontmoetingen met hen veel geleerd, juist door minder te doen en meer te zijn ).

  22. […] in mijn huidige situatie vind ik me niet meer in de samenleving passen. Nutteloos, werkloos, niet in staat de ‘normale’ manier van presteren waar te […]

  23. Paul Smit schreef:

    Beste Inger,

    Ik adviseer je om eens te gaan praten met de arts en coach Juriaan Galavazi. Zijn filosofie zal je verbazen want die kun je op jouw situatie toepassen. Ik zal je mijn interview met hem via de mail sturen.

    Nutteloos? Zo voelt het. Maar we kennen een aantal voorbeelden van bekende Nederlanders die door een ongeval blijvend gehandicapt raakten maar toch weer succesvol zijn. Ik noem er een paar: Kunstenaar Rob Scholte (mist beide benen door een aanslag) Zanger Koos Albers (dwarslaesie door ongeval) Heeft daarna een bloeiend bedrijf opgezet en is weer gaan optreden. Schaatser Monique Velzeboer, blijvend verlamd door val maar nu een gevierde fotografe. Dit lijstje is verre van compleet. Wat ik hiermee wil zeggen is dat een handicap niet het einde van een werkzaam leven hoeft te zijn.

    Een van je kwaliteiten is schrijven. Misschien moet jij je daarop meer gaan toeleggen en wordt je t.z.t. een bekende publicist.

  24. Doortje schreef:

    hi Inger,

    In tien jaar zonder betaalde baan heb ik ondanks dat niemand daarom vroeg veel ondernomen om mezelf nuttig te blijven maken. het maffe is dat er weinig erkenning voor is. Het maakt niemand uit wat ik doe. Pas belde ik op een deprimoment met een vriend, die na mijn verzuchtingen totaal gedemotiveerd te zijn, een paar zinnetjes citeerde: “Ik ben niks en ik doe niks en nog doe ik teveel.’
    Rationeel snap ik dit citaat niet maar gevoelsmatig begrijp ik het.
    De toelichting die mijn vriend erbij gaf zoiets als: als je dingen doet om nuttig te willen zijn werkt het soms juist averechts. Dit gesprekje raakt(e) me.

    Verder heb ik het idee dat mijn hang om me hoe dan ook nuttig te willen maken verbonden is met een chronisch gebrek aan contact met mezelf, Door vroege ervaringen zit er een automatische knop waardoor mijn aandacht bij alles wat over mezelf gaat uitzet, blokkeert, of zoiets. Nu dus de uitdaging om die knop te herprogrammeren. Zodat wat over mij gaat ook mijn aandacht krijgt.

    Het Stiltedagboek van Mirjam van de Vegt helpt me om wat dichterbij mezelf te komen (en ook bij God). Misschien heb je hier iets aan.

    Take care..

    • Paul Smit schreef:

      Doortje, ook jou adviseer ik de wijsheden van Juriaan Galavazi (zijn praktijk zit in Naarden Vesting). Ik bezocht zijn lezing en had een interview met hem. Ik pik dit er voor je tussenuit:

      De kern van zijn betoog draait om het begrip Authenticiteit. “Wie is de belangrijkste persoon in je leven” vraagt hij aan het publiek. “Dat ben jij!” vervolgt Juriaan. “Je spreekt ’s morgens met jezelf af dat het een leuke dag zal worden. Aan het eind van de dag ben je echter in mineur. Waarom heb jij je dag laten verzieken? Beslissingen nemen we te vaak op basis van ons verantwoordelijkheidsgevoel. Wij voelen ons al snel schuldig voor het welzijn van onze omgeving en cijferen ons zelf weg. Emoties slikken we in. Zo ontstaan opgekropte spanningen en chronische stress. “

  25. Doortje schreef:

    Beste Paul, Bedankt voor je tip, daar spreekt betrokkenheid uit, = lief 🙂

  26. Peetje schreef:

    Nietzsche.

  27. Jorrit schreef:

    Je strijd is herkenbaar. ‘Moet’ is een in deze samenleving vaak terugkerend woord… ‘Ik moet mijn belastingformulier nog invullen’, ‘Je moet wel uitkijken’, ‘Zo moet je dat niet doen’…. Als we de energie niet meer hebben om te doen wat we voorheen allemaal deden kunnen de ‘moetjes’ ons naar de keel grijpen, en de medemens snapt dat (helaas, helaas….) niet altijd. Begrip is hier essentieel, denk ik, en begrip kost soms moeite. Ik kwam op een gedachte. Begrip is er niet voor de dingen die makkelijk te vatten zijn, want dan hadden we dat woord niet hoeven uitvinden. Begrip is er voor de dingen waarvan we geneigd zijn te denken dat de ander geen recht van spreken heeft. Door de moeite te nemen om voor die ander (jou) begrip op te brengen en het gesprek aan te gaan kan het haast niet anders of je wordt makkelijker te begrijpen, makkelijker te ontzien. In een ideale wereld zou dit natuurlijk constant zo gaan, maar zo ideaal is onze wereld jammer genoeg niet. Pijnlijk. Ik snap je. Ik wens je heel veel succes met dit vraagstuk ook al is het een tijd geleden dat je dit postte. Jezus is niet zoals de mensen die deze wereld (prestatiegericht/oordelend/kapitalistisch) bestieren en wil je rust geven. Het lastige aan die uitspraak is wel dat mensen daar dan ook aan mee moeten werken en jou niet (christelijk) moeten overvragen. Het is soms moeilijk om te ontkomen aan de mentaliteit die mensen voortdurend in beweging wil hebben, maar mijn ervaring is dat het kan helpen om mijn moeilijkheden op dat gebied gewoon heel eerlijk aan mensen te vertellen, op het lompe af, want het is vaak een stuk onbegrip dat pas wegvalt als mensen het heel duidelijk te horen krijgen…

    Heel iets anders is dat ik Karel Smouter graag even zou spreken maar niet echt weet hoe. Karel is een oude bekende van me, in een tijd dat ik zelf nog onbekeerd was. Ik zou Karel graag eens vertellen dat hij een aandeel heeft gehad in de bekering van deze ex-kraker. Jij kent Karel, begrijp ik? Zou je zo vriendelijk willen zijn het ingevulde e-mailadres zodra je ‘m spreekt door te geven?
    Jorrit